domenica 22 marzo 2009

in cammino con Gesù verso il calvario...

à Và Sagra....

la commemorazione della morte e passione del Redentore ha da sempre una certa centralità nella cultura castelbuonese, tanto che, fino all'ottocento si snodavano da San Francesco alla Chiesa del Cuore di Gesù una serie di edicole della via Crucis, culminati appunto sul colle detto del Calvario. ogni venerdì, le folle, guidate da un sacerdote o in gruppi a sè percorrevano questo itinerario meditando sulla Passione. tutt'altra conformazione aveva e ha la Via Crucis in chiesa, molto più mesta e meno "itinerante".

à furriata i Sepurcra
diverso approcio si ha invece con la via Crucis la mattina del Venerdì Santo (o la notte del Giovedì). se per tutto l'anno la via Crucis è stato un commemorare in quel giorno si fa più vivida, più presente. la via Crucis diventa più sentita (non a caso veniva spesso rappresentata in forma di casazza o marturiu)... la gente allora si mette realmente in cammino per il paese e le chiese diventano edicole, gli altari della reposizione (Sepurcra) mete. fino a qualche anno fa questo "viaggio" era guidato da un sacerdote, oggi è affidata ai singoli. la furriata prevede (tradizionalmente) la partenza dalla cappelletta della Santa Croce e di lì in poi la visita di 15 chiese. davanti ogni chiesa colui che guida recita i versi siciliani che declamano la stazione e introduce la classica "Santa Madre dhe voi fate..." a cui fanno coro gli astanti. subito dopo la guida si segna recitando " Gesuzzu piatusu pietà facitini la santa carità" e gli altri rispondo " miserere nobis" o altra formula simile. oppure, più recente, l'uso di concludere con il sia lodato e ringraziato ogni momento. particolare attenzione è data alle chiese "con sepolcro", alle immagini dell'Addolorata (davanti le quali si recita u Diu vi Sarvi matri Addulurata) e del Cristo Morto (davanti al cui si recita il cincu chiaj) nonchè dell'Ecce Homo.
Meta molto ambita è la cripta della matrice vecchia con i suoi affreschi (dal 1300 al 1600) raffigurante l'intera passione di Cristo.
Il Testo siciliano
come già detto ad ogni chiesa corrisponde una stazione....è inutile precisare che nei secoli i riferimenti stazione-chiesa sono variati in relazione anche ad apertura e chiusura di edifici sacri.
chiesa della Santa Croce: Gesuzzu tradutu e arristatu
Introduzione: cuntamu ora li Sant’Uri
Da morti e passioni du Signuri
STAZIONI:
accuminciaru li ranni duluri
Quannu na notti u pigghiari ‘nto scuri
Cu na vasata u tradituri
Fici accapiri cu era u Signuri
E a Maria a nova arrivav
Ca u viaggiu accuminciav
Pirdunati stu cori Maria
Prisintatilu ò Missia
Prisintitilu di piccaturi
C’ora si penti cu assai duluri.
Chiesa di Sant'Antonino Martire: Gesuzzu è cunnanatu
Purtatu pua ‘nnanzi a Pilatu
Nostru Signuri fu cunnanatu
Cu decimila vastuniati
I carnuzzi Santi su lazzariati
Re di burla curunatu
Cu na cruna i spini è svirugnatu
Cu na manta russa sciamma
E cu e mani na canna
U Signuri un s’opponi
E si offri all’opprissioni
O Signuri mia aduratu
Stu ma cori annigliatu
Vi lu dugnu pi inchilu d’amuri
Pirdunatimi sugnu piccaturi
Chiesa di San Nicola:Gesuzzu è carricatu da cruci
Di la cruci carricatu
Si pigghiav ogni piccatu
Oj è longa chidda via
Chi pircurri lu Missia
Già li carni lazzariati
Su da cruci carricati
E ch’è granni u duluri
ca supporta Nostru Signuri
Silenziusu, umili e piu
Un va vanniannu ch’è veru Diu.
O Signuri pa cruci Santa
Aiutati st’armuzza ca si scanta
Ajutatila a suppurtari
tutti i cruci ca ci vannu a scuntrar
Chiesa di San Vincenzo:Gesuzzu cari a prima vota
Dunca pua no caminari
U santu peri ivi appuntari
Oh cu quantu assai duluri
Tumma ‘nterra Nostru Signuri
E carutu ch’è ‘nto ‘nchiacatu
Du surdatu è vastuniatu
O quant’av a patir
Pur ‘nterra iv a cadir
Du ciil gran Patruni
‘nto pruvulazzu si ietta pi l’uomi
O Signuri duci cori
Pirdunati u piccaturi
Arridduciti st’arma mia
Ca s’alluntana di Vossia

Oratorio del Rosario: Gesuzzu scontra à so Matri
Cori di Matri chiddu i Maria
Ca a ‘nto caminari veni darria
A la prima occasioni
Su va vasa cu divuzioni
Cu affettu e veru amuri
Ivi a vasari so Figghiu u Signuri
Chi paroli amurusi ci dicia
Chi cunfortu ci dava Maria!
Ma chiù chi scelleratu
L’alluntana un surdatu
O Matruzza Addulurata
L’arma mia è scunsulata
A Vui l’affiru Maria
accumpagnatimi na vita mia
Chiesa Madonna Odigitria: Gesuzzu ajutatu
Pa Strata un c’ha po fari
E a cruci a lassa iri…
I surdati lestofant
Vann a pigghianu un passant
pi purtari cu u Signuri
A gran cruci du duluri
E Simuni lestu lestu
Va aiutari Gesu Cristu.
O Signuri da caritati
Viri l’armi scunsulati
Datici pintimintu e cunsulazioni
e livatici occhi afflizioni

Chiesa del Coleggio (SS. Trinità) : Gesuzzu lassa a stampa
Oi duluri e patimentu
Quanti spini e chi turmentu
Faticusa ieni a via
Pi Vuatri e pi Maria
Dunca pua na n’acchianata
Una donna addinucchiata
Vi duna u cunfortu
asciucannuVi u vortu
A Vironica, ca u Vostru sangu asciucav
‘nta robba a Vostra stampa c’arristav
Pi stu granni miraculu ca fu
Datini pirdunu nostru Gesù

Maria Santissima Assunta:Gesuzzu cari a secunna vota
I patimenti un vonnu spiddar
E u Signuri nautra vota iv a tummar
‘nta strata pruvulazzusa
Cari st’arma ginirusa.
Iddu però un fa rumuri
E si susi tutt’amuri
Currini allura i surdat
E arria è fracculiat
No nun n’annu no pietati
Chiddi sunnu scellerati
E nuatri miu Signuri
Iamu annannu a tutti l’uri
E spiamu pi caritati
D’aviri u pirdunu di piccati

Cappella Palatina (Castello): Geuzzu e i piatusi
detra a Gesu vinia
Na gran fudda ca chiancia
D’ogni banna avanu vinut
Pi star o latu du Signuri ‘nghiuvat
U Signur pi cunsulari
Dissi du ‘nchiancir e nun ‘ngusciari
E chiuttostu di priari
Pi so figghi e p’iddi stissi diunari
O Signuri ca cunsulasti
l’armi pii ca tu viristi
Dati cunfortu puri a nuatri
Ca siim poviri e cunsumati


Chiesa dell' Annunziata: Gesuzzu cari a terza vota
E nautra vota ‘nterra vasav
Quannu u Signuri arria tummav!
e su tri voti ca Nostu Signuri
Vasa a terra cu summu duluri
E i surati ancora darria
Vannu mazziannu u Nostru Missia!
Oj duci Cori fragillatu
U ma cori è ‘nnurutu
Cu na Vostra paruledda
Rapitilu a la vita eterna


Madonna della Catena:Gesuzzu è spugliatu
O miu Signuri iuntu chi fusti
Duopu tanta strata o munti
Aviannu ‘ncapu na tunichedda
Senza cusituri e tutta bedda
Vi la scipparu nostru Sarvaturi
Puri chista Vi livaru Signuri!
E pun rumpiri sa tila sa iucari
E ‘ncapu a sorti ci ittari!
O signuri senza chiù nenti
Simu poveri e pinitenti
Unni lassati ‘menzu a via
Ca v’accanuscim com u Missia

Santa Venera:Gesuzzu è ‘nchiuvatu
Oj chi chiuva pizzuti
Supra i carni su appizzati
Chi duluri e chi turmentu
Dannu a carni patimentu!
man e per ‘ncap u lignu
Su ‘nchiuvati cu sdignu
Nun lu sanno no sicur
Ca tu si u ran Signur
O Signur mia misu ‘Ncruci
A ma armuzza cunnuci
E cunnucila na bona via
Accumpagnata di Maria
Natività di Maria Santissima:Gesuzzu spira(mori)
Di l’artu di dra Cruci
U Signuri parra e dici
Ca pirduna a dri ‘nfelici
Pua pinsannu a l’Addulurata
Ca sula arresta alla scurata
‘mpartisci stu cumanni
E l’affira a San Giuvanni
E pi nuatri pua sarvari
a so Matri ni vo dunari!
Pirdunatu u malfatturi
Un titnu ridu di duluri
e a morti ci chiuri l’ucchiuzzi
Lassannu u corpu supra u lignuzzi.
A terra trema e u ciil scura
Eppur è gliurn a sa ura!
U vel du Tempii si spart ‘ndui
E s’arruspiglia occhadun ca muort fui
Chianci Maria e chianci Giuvanni
Chianci Maddalena e chiancinu i donni
Chianci Piitri ca iè ammucciatu
E tutti chiddi chi di luntanu L’annu taliatu
E pi prova u centuriuni
Va spurtusa u custatu u Signuri
Acqua e sangu è ittatu e u Signuri è lorificatu
Pirdunatini Signuri
Siim sulu piccaturi
chiesa di San Francesco o chiesa di Sant'Agostino : à Scinnuta
‘ntra li vrazza i So Matri è pusatu u Ridinturi
Ca scinnutu da Cruci ora un senti chiù duluri
E So Matri cu cori straziat
Su strinc ‘menzu a milli vasat
O Maria cori di Matri
Fatini accapiri a viritati
Co Signuri è Veru Diu
Ca p’amuri e pi nuatri muriu
davanti la chiesa senza
posta si reciti soltanto la parte
finale e quindi o il Sia Lodato
o il Gesuzzu piatusu





Monastero Maria Santissima degli Angeli: Gesuzzu 'nto sepurcru
‘nto ‘nsepurcru novu e pur
Fu pusat u Sarvatur.
Cu na petra ranna e dura
S’attuppau a finnitura
U Signuri ora arriposa
Dintra na rutta com na vota
quannu cu duci amuri
nasciv ‘nterra Nostru Signur




Chiesa del Calvario: à nova
Ma tri iorna muortu sta
E pua torna cu maista
Aspittamu dunca u Signuri
Ca rinvivisci comu Sarvaturi




PREGHIERA DA RECITARE DAVANTI LE IMMAGINI DI MARIA ADDOLORATA

Diu ti salvi oh Regina, oh Matri Addulurata
Vi sia raccumannata stà arma mia,
Na razia vurria ppi chistu cor ingratu,
feritu e tracassatu di la ma spata:
La vita mia passata. Accussì tantu non piccari ppi grazia
Vui priati a vostru figliu, a nui dati cunsigliu
Lu stissu contributu chiancinni e lacrimannu
Lu ma erruri.
Stù cor chi duluri, spizzatimillu vui, piccari nun vuogliu chiù
Chiuttostu mortu.
A nui dati cunfortu finu all’ultima agonia
Vi priu Matri Mia, nun mi lassati!
A vui sta arma purtati, Bedda Matri Amurusa
In cielu gluriusa eternamenti
E poi devotamenti gridannu sempri
Viva viva l’Addulurata!
L’addulurata sia sempri ogni ura Regina! Maria di setti dulura
Na la manu la Santa curuna, a lu piettu la Santa spata
Oh Maria l’Addulurata!
Oh Matri Addulurata priati Gesù pi nuatri.
A Sarvi Rigina è ditta
‘nciil sarà scritta
A lu nomi di Maria la prisintamu.


PREGHIERA DA RECITARE DINNANZI LE IMMAGINI DEL CRISTO MORTO

cincu chiaj cincu spinicincu rosiGesù Cristu acussì vosi
lu misiru a la cruci e lu inchiuvari
e pua lu dettiru a manu all’ebrei
peccai Domine miserere mei
secundum magna misericordiam tuam
Signori o miu Signuri cu è ca ti ‘nchiuvavi?
Sugnu piccaturi e cu li me mani morti ti dettiPeccai Domine miserere mei

Nessun commento:

Posta un commento